Chirurgia stopy i stawu skokowego
Artroskopia stawu skokowego
Zabieg artroskopii stawu skokowego wykonywany jest z powodu wielu dolegliwości. Jest zabiegiem diagnostyczno-leczniczym. Wskazania do wykonania artroskopii stawu skokowego obejmują:
- przewlekłe dolegliwości bólowe
- ograniczenie ruchomości
- obecność ciał wolnych
- ubytki chrzęstne
- nawykowe skręcenia stawu skokowego.
W trakcie zabiegu chirurg wykonuje punkowe cięcia skóry, przez które do wnętrza stawu wprowadzamy kamerę artroskopową o średnicy 4mm. Na tym etapie zabiegu operator odnajduje przyczynę dolegliwości. Następnie z drugiego punktowego cięcia do stawu wkładane mogą być narzędzia niezbędne do naprawy uszkodzenia. Zastosowanie technik artroskopowych pozwala na usunięcie wyrośli kostnych utrudniających swobodne poruszanie stawu skokowego, opracowanie i uzupełnianie ubytków chrzęstnych, a także doszycie zerwanych więzadeł. W określonych sytuacjach konieczne może być unieruchomienie kończyny w ortezie.
O szczegółach postępowania w okresie pooperacyjnym informujemy pacjenta po zabiegu.
Szycie ścięgna Achillesa
Zerwanie ścięgna Achillesa – najczęściej dochodzi do niego w wyniku nadmiernego rozciągnięcia ścięgna z jednoczesnym z napięciem mięśnia brzuchatego łydki. Charakterystyczne jest odczucie opisywane przez pacjentów jako uderzenie w łydkę lub smagnięcie biczem. Na zerwanie narażony jest najczęściej środkowy odcinek ścięgna Achillesa (stosunkowo cienki i mniej ukrwiony).
Często do urazów dochodzi w wyniki przewlekłych patologii – zmiany zapalne, osłabiające ścięgno prowadzą do powstawania mikrouszkodzeń. Spotykane często u biegaczy i nieleczone mogą przewlekle uszkodzić włókna ścięgna Achillesa. Niepokojące sygnały to: ból, trzeszczenie (tarcie) podczas ruchu, ucieplenie, poszerzenie obrysu ścięgna. W przypadku ich wystąpienia zaleca się konsultacje z ortopedą, wykonanie badania USG, ograniczenie wysiłku fizycznego i wdrożenie leczenia(czynniki wzrostu, rehabilitacja).
Zdarzają się również urazy u osób, które nie miały wcześniej podobnych objawów: sportowców, ludzi aktywnych. W takich przypadkach do zerwania ścięgna dochodzi w wyniku zaburzeń funkcji nerwowo-mięśniowej, zaburzeń biomechaniki i zbyt dużego obciążenia treningowego. Nieprawidłowe bywa też przygotowanie – brak rozgrzewki, odwodnienie, wysiłek podczas infekcji ogólnoustrojowej.
Na zerwanie ścięgna Achillesa najbardziej narażone są osoby uprawiające sporty, w których często dochodzi do wyskoków, zmian kierunku ruchu i nagłych przyspieszeń (piłka ręczna, squash, badminton, koszykówka, siatkówka).
Największe znaczenie ma wywiad, badanie kliniczne (lekarskie) i badania dodatkowe (USG, rezonans). Najczęściej urazowi towarzyszy ból w okolicy ścięgna, pojawia się krwiak i obrzęk okolicy łydki, ograniczenie ruchu zgięcia grzbietowego stopy, brak możliwości wspięcia na palce.
Lekarz, wykonując badanie, sprawdza czy jest ciągłość ścięgna i czy przenosi ono obciążenie (test Thompsona).
USG potwierdza uszkodzenie, pozwala określić, na jakiej wysokości doszło do zerwania i jak daleko od siebie znajdują się końce ścięgna (tzw. retrakcja). Jest to istotne z punktu widzenia wyboru ewentualnej techniki operacyjnej odtwarzającej ciągłość.
Po przeprowadzeniu badania głównego i badań dodatkowych lekarz potrafi określić, czy ścięgno jest zerwane całkowicie czy częściowo. Niektóre uszkodzenie częściowe możemy leczyć zachowawczo unieruchamiając kończynę(but ortopedyczny, gips) i podając preparaty komórek macierzystych i czynników wzrostu. W przypadku uszkodzenia całkowitego, możemy zdecydować się na leczenie operacyjne lub zachowawcze. Leczenie zachowawcze stosowane jest przeważnie u osób, u których istnieją przeciwwskazania do leczenia operacyjnego. Taki wybór wiąże się z długotrwałym (ok. 10 tygodni) unieruchomieniem stawu skokowego i późniejszą rehabilitacją. Drugą możliwością jest leczenie operacyjne.
Całkowicie zerwane ścięgno Achillesa. Szycie ścięgna, można przeprowadzić metodą „na otwarto” lub przezskórnie. Metodą preferowaną jest mini-inwazyjne przezskórne szycie Achillesa. Zabieg polega na zbliżeniu kikutów ścięgna specjalnym szwem przeprowadzanym przez małe nacięcia w skórze. Metoda ta umożliwia szybsze obciążanie nogi po operacji, skraca okres unieruchomienia i umożliwia szybszą rehabilitację. W przypadkach bardziej skomplikowanych, np. na poziomie przyczepu ścięgna do kości piętowej, leczenie przeprowadza się metodą otwartą. W Sportho Klinice szycie ścięgna Achillesa przeprowadzamy w sposób bezpieczny i profesjonalny, dbając o komfort i dobre samopoczucie naszych pacjentów na każdym etapie zabiegu. Z nami zadbasz o swoje zdrowie i szybko powrócisz do aktywności fizycznej.
Po operacji ścięgna Achillesa staw skokowy unieruchomiony jest w pozycji zgięcia podeszwowego (aby wyeliminować napięcie naprawianego ścięgna). Stosowane są do tego buty ortopedyczne lub syntetyczny gips. W pierwszych tygodniach pacjent porusza się w asekuracji kul łokciowych. Po dwóch tygodniach, podczas wizyty kontrolnej, lekarz usuwa szwy i rozpoczyna się proces właściwej rehabilitacji. W pierwszym okresie ukierunkowany jest on na wygojenie ran pooperacyjnych (ograniczenie powstawania zrostów), następnie stopniowo przywracany jest zakres ruchu w stawie skokowym. Ostatnim elementem jest odbudowa siły mięśnia trójgłowego łydki. Każdy etap rehabilitacji to również kształtowanie odpowiednich wzorców ruchowych oraz ćwiczenia kontroli nerwowo-mięśniowej i propriocepcji.
Powrót do pełnej sprawności po całkowitym uszkodzeniu ścięgna Achillesa zajmuje 4-8 miesięcy, w zależności od zastosowanego leczenia i intensywności rehabilitacji. Na każdym etapie leczenie jest monitorowane, w razie potrzeby stosuje się terapię czynnikami wzrostu lub komórkami macierzystymi. Każdorazowo leczenie powinna zakończyć ocena biomechaniczna, której prawidłowe wyniki są warunkiem bezpiecznego powrotu do aktywności sportowej.
Operacje nawykowych skręceń stawu skokowego
Staw skokowy nie jest prosto zbudowany. Składa się ze stawu skokowego górnego oraz dolnego, a tworzy go kość piszczelowa, strzałkowa oraz skokowa i piętowa.
Staw skokowy górny pozwala nam na wykonanie ruchu zawiasowego, natomiast dolny na ruch inwersji (stanięcie na wewnętrznej krawędzi stopy) oraz ewersji (stanięcie na bocznej krawędzi stopy). Aby poszczególne kości mogły łącznie funkcjonować jako staw skokowy połączone są ze sobą licznymi więzadłami. Pomiędzy kością piszczelową, a strzałkową istnieje więzozrost piszczelowo-starzałkowy, po stronie przyśrodkowej więzadło trójgraniaste (warstwa powierzchowna i głęboka) , natomiast po stronie bocznej więzadło strzałkowo-skokowe przednie (ATFL), więzadło strzałkowo-piętowe (CFL) oraz więzadło strzałkowo-skokowe tylne (PTFL). Do tego wszystkiego dochodzą mięśnie goleni które czynnie stabilizują staw skokowy.
Najczęstszym urazem stawu skokowego jest „skręcenie kostki”. Taki uraz może powstać w czasie biegu po nierównej nawierzchni, nieprawidłowego zeskoku, czy obrotu na stopie. Stanowi on 85% wszystkich urazów stawu. Rzadziej narażeni jesteśmy na uraz bezpośredni. Uszkodzenia aparatu więzadłowego stawu skokowego zazwyczaj dobrze się goją, wobec czego wystarcza postępowanie zachowawcze.
Często powtarzane urazy, nieprawidłowe postępowanie po urazie oraz zbyt wczesny powrót do treningu może skutkować przewlekłą niestabilnością stawu skokowego. Jest to wskazanie do leczenia chirurgicznego.
W trakcie operacji staramy się odtworzyć napięcie więzadeł stabilizujących staw skokowy. Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest rekonstrukcja więzadeł kompleksu bocznego. Zabieg przeprowadzamy z niewielkiego cięcia przy kostce bocznej, odnajdujemy odpowiednie więzadło i „napinamy” je korzystając z implantów tzw. "kotwic". Naprawione więzadło dodatkowo wzmacniamy doszywając troczek prostowników – grubą łącznotkankową strukturę pokrywającą staw skokowy. Po zabiegu staw skokowy unieruchamiamy w stabilizatorze.
W dniu wypisu pacjent otrzymuje instruktaż do procesu rehabilitacji.
Korekcja koślawości palucha
Zniekształcenie koślawe palucha jest częstym zniekształceniem stopy u ludzi dorosłych. Na cały obraz stopy mają wpływ poszczególne składowe zniekształcenia, a pacjent zgłasza się do lekarza głównie z powodu dolegliwości bólowych.
Zabieg korekcji palucha koślawego należy do najczęstszych zabiegów korygujących zniekształcenia w obrębie stopy. Zniekształcenie koślawe palucha jest częstym zniekształceniem stopy u ludzi dorosłych. Na cały obraz stopy mają wpływ poszczególne składowe zniekształcenia, a pacjent zgłasza się do lekarza głównie z powodu dolegliwości bólowych.
Charakterystyczne jest koślawe ustawienie palucha w stawie śródstopno-palcowym oraz jego rotacja. Często towarzyszy zaburzenie sklepienia stopy, a wystająca przyśrodkowa cześć stopy , w okolicy odpowiadającej głowie pierwszej kości śródstopia, jest zaczerwieniona i mocno bolesna. Pod skórą znajduje się pogrubiała torebka i kaletka wypełniona płynem. Zniekształceniu koślawemu palucha bardzo często towarzyszy młotkowate zniekształcenie pozostałych palców.
Leczenie operacyjne jest wskazane, gdy zawiodły metody zachowawcze.
Istnieje bardzo wiele technik przeprowadzenia samego zabiegu. Technika zabiegu zostanie dobrana do specyfiki zniekształcenia. W bardzo dużym uproszczeniu zabiegi korekcyjne można podzielić na zabiegi na tkankach miękkich i osteotomie (gdy przecinana jest kość). Zabiegi na tkankach miękkich wykonywane są w przypadkach mniej zaawansowanych zmian. Wszystkie większe zniekształcenia wymagać będą wykonania osteotomii (chirurgiczne przecięcie kości w celu korekcji zniekształcenia). Miejsce osteotomii stabilizowane jest w nowym położeniu przy pomocy łączników metalowych. Jednoczasowo wykonywana jest korekcja młotkowatego zniekształcenia innych palców. W naszej praktyce pacjent jest pionizowany już następnego dnia po zabiegu operacyjnym.
